ADHD en faalangst…vaak hand in hand…maar geen kameraden
We zien vaak dat kinderen met ADHD ook faalangst ontwikkelen. We geven kinderen met ADHD en faalangst inzicht in hun gedrag met het REM (Rationeel Emotief Management)-Model®. Maar eerst wat wil ADHD zeggen.
Wat is ADHD?
ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder.
We zien ADHD zowel bij kinderen als volwassenen. Bij kinderen zie je vooral hyperactiviteit en een zwakke concentratie. Volwassenen neigen meer naar depressief gedrag.
Kinderen met ADHD willen graag sociaal wenselijk gedrag laten zien. Ze proberen de hyperactiviteit te onderdrukken.
Je ziet dat veel kinderen met ADHD een faalangst ontwikkelen. Het REM-Model® leert een kind met zijn faalangst om te gaan, maar ook met zijn hyperactiviteit.
Wat kunnen oorzaken zijn van ADHD?
Uit onderzoek zijn onder andere de volgende oorzaken naar voren gekomen:
- Erfelijke factor
- Hersenstructuur
- Sympathische overactiviteit
- Minder bloedtoevoer naar de frontale delen in de hersenen.
- Neurotransmitter dopamine functioneert slecht bij ADHD.
Erfelijke factor kan een oorzaak van ADHD zijn.
In combinatie met invloeden uit de omgeving spelen erfelijke factoren een rol in het temperament van een kind. Ze kunnen een extreme beweeglijkheid van een van de ouders erven. Als de overbeweeglijkheid erfelijk is, zullen er binnen de familie meer personen last hebben van deze `overbeweeglijkheid`.
Wat kan hersenstructuur zeggen over ADHD?
Hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie en Radiologie F. Xavier Castellanos van het Nationbal Institute of Mental Health gebruikte MRI om het totale hersenvolume in beeld te brengen. Hij deed dit onderzoek met 57 jongens met ADHD in de leeftijd vaan 5 tot 18 jaar en 55 (controle) jongens zonder ADHD. Zijn team ontdekte een afwijking in de hersenstructuur.
Prefrontale cortex kleiner.
Het rechterdeel van de hersenen, met name de prefrontale cortex, de nucleus caudatus en de globus pallidus, was bij ADHD jongens meer dan 5% kleiner. Normaal gesproken is de rechterhersenhelft groter dan de linkerhersenhelft.
De prefrontale cortex wordt gezien als het opdrachtcentrum. De nucleus caudatus en de globus pallidus vertalen de opdrachten in actie.
De nucleus caudatus is opgebouwd uit een aantal bundels met zenuwvezels. Dit gebied speelt een belangrijke rol bij het remmen van gedrag en het vasthouden van aandacht.
Castellanos verduidelijkt: ‘Als de prefrontale cortex het stuur is, zijn de nucleus caudatus en de globus pallidus de accelerator en de remmen”.
De enige conclusie die we mogen trekken uit bovenstaande is de gebrekkige samenwerking tussen de linker- en rechterhersenhelft. Dit betekent dat voelen en denken slecht samenwerken en dat leren lastig is.
We zien vaak een sympathische overactiviteit bij ADHD.
We kunnen ons zenuwstelsel verdelen in het autonoom zenuwstelsel en het willekeurig zenuwstelsel
Het willekeurig zenuwstelsel dat denken, spreken, handelen en bewegen stuurt en waar we grote mate van controle op kunnen uitoefenen.
Het autonoom zenuwstelsel dat vele andere functies bepaalt en waar we weinig of geen invloed op kunnen uitoefenen, hartslag, ademhaling, ontlasting, zweten, blozen en spijsvertering. Deze functies gaan vrijwel automatisch en we kunnen hier niet al teveel invloed op uitoefenen. Het autonoom zenuwstelsel bestaat uit twee takken : de sympathicus en de parasympaticus.
Deze twee takken zijn van essentieel belang voor ons bestaan.
De sympathicus zorgt voor actie!
De sympathicus is de tak die ons in staat stelt te overleven in levensbedreigende situaties, te vechten, te vluchten en te presteren. De stof die hier bij hoort is adrenaline en het sleutelwoord is : ACTIE !
De hartslag gaat sneller, de ademhaling gaat sneller, de spijsvertering staat even stil, het bloed trekt weg uit de huid en gaat naar de spieren en het hart.
Bij ADHD is het activerende, het sympathische deel overheersend.
De parasympaticus zorgt voor herstel!
De parasympaticus is de tegenhanger van de sympathicus, en is verantwoordelijk voor herstel, reparatie, opbouw en rust. De hartslag wordt langzamer, de ademhaling wordt dieper en rustiger de huid wordt doorbloedt, de spijsvertering komt op gang, enz. Het sleutelwoord voor de parasympaticus is : HERSTEL.
Door een overactiviteit van de sympathicus zijn de impulsen minder goed beheersbaar. Anders gezegd: het lichaam is in feite constant in staat van paraatheid; vluchten of vechten.
Minder bloedtoevoer naar de frontale delen in de hersenen bij ADHD.
Om goed te functioneren hebben actieve hersengebieden extra bloed nodig.
Uit studies blijkt de bloedtoevoer naar de frontale delen van de hersenen bij ADHD verminderd te zijn. We zien dat met name in de nucleus caudatus (of staartkern).
De nucleus caudatus is een kern in de hersenen die een belangrijk onderdeel is bij leren en herinneren, vooral voor het verwerken van feedback.
Dit is misschien een verklaring voor de hyperactiviteit: bewegen is bloedtoevoer stimuleren!
Neurotransmitter dopamine functioneert slecht bij ADHD.
Neurotransmitters zijn signaalstoffen om zenuwcellen met elkaar te laten communiceren. Volgens Thomas E. Brown, een Amerikaanse ADHD-deskundige, wordt ADHD veroorzaakt door een regulatieprobleem in de hersenen. Bij ADHD blijkt onder andere de neurotransmitter dopamine slecht te functioneren.
De neurotransmitter dopamine is nodig voor het geheugen. De hippocampus maakt dopamine aan voor het lange termijn geheugen.
Bij het waarnemen, verwerken en opslaan van nieuwe zintuiglijke informatie zijn verschillende hersengebieden betrokken. De belangrijkste hersengebieden die hierbij een rol spelen zijn de Hippocampus, Substantia Nigra (oftewel ‘zwarte stof’) en de Area Tegmentalis Ventralis.
Deze hersengebieden bevinden zich in de middenhersenen. De zenuwcellen van de verschillende hersengebieden communiceren met elkaar door middel van neurotransmitters. Dopamine is zo’n neurotransmitter (signaalstof). Zonder dopamine kunnen we niet leren. Doordat er minder dopamine is, kan informatie niet goed worden onthouden.
Vechten of vluchten?!
Samengevat kunnen we stellen dat uit bovenstaande onderzoeken blijkt dat een kind met ADHD een overactiviteit van de sympathicus heeft, een gebrekkige samenwerking tussen de linker- en rechterhersenhelft en een faalangst heeft ontwikkeld. Deze dingen schakelen regelmatig het vlucht-vecht-mechanisme in. Dit betekent: BEWEGEN!
Je wilt vluchten of bewegen. De bloedtoevoer is nodig voor de lange spieren. De beenspieren om te vluchten, weg te rennen of de armen om te kunnen vechten. Dit betekent dat het bloed in de hersenen niet nodig is. Je moet immers vluchten of vechten, je hoeft niet te denken. En uit bovenstaande blijkt er al een verminderde bloedtoevoer te zijn naar de frontale delen in de hersenen.
Wat kunnen we doen bij ADHD?
Er zijn een aantal mogelijkheden om beter met ADHD om te gaan:
- We kunnen het kind met ADHD (en faalangst) leren werken met het REM-model®;
- Suikerinname reduceren;
- Brein Balans oefeningen ;
- Kangaroo Care.
Hoe werkt het REM-Model®?
Het REM-Model® (Rationeel Emotief Management Model) bestaat uit:
1. REM-Meter®
2. REM – Wijzer®
Wat doet de REM-Model®?
De REM-Meter® geeft het kind inzicht in zijn gedrag en leert met zijn gedrag om te gaan en de REM-Wijzer® leert het kind om te gaan met faalangst.
Wat doet de REM-Meter®?
De REM-Meter® gaat uit van de volgorde: doen, voelen en denken. Terwijl de RET (Rationele Emotionele Therapie) juist uit gaat van de volgorde: denken, voelen en doen.
Deze twee protocollen zijn samengevoegd tot de REM-Wijzer®.
Hoe werkt de REM-wijzer®?
Laten we eens naar een voorbeeld uit de praktijk kijken; het kind wil een snoepje en het kind mag geen snoepje.
Het kind schreeuwt: “Ik mag geen snoepje!”. Het kind voelt zich boos, zelfs razend. Het kind denkt alleen maar: ik wil een snoepje!
Het kind leert bovenstaande situatie om te zetten. Het kind denkt `ik ga sterk staan en blijf rustig`. Hij gaat nu in overleg wanneer het kind wel een snoepje mag.
Letterlijk Sterk Staan leert een kind in de training STERKerSTAAN.
Het kind leert tijdens de training `STERKerSTAAN` met dit model te werken. Het kind krijgt op deze manier vat op zijn faalangst en leert met zijn ADHD om te gaan. De resultaten zijn verbluffend.
Het REM-Model® is een onderdeel van de Module STERKerSTAAN Coach opleiding.
Suiker heeft invloed op gedrag, dus suikerinname reduceren.
Drs. Pelsser heeft in haar vele onderzoeken, in samenwerking met de universiteiten van Utrecht en Groningen, aangetoond dat bij meer dan 60% van de kinderen met ADHD verbetering optreedt als zij de voeding aanpassen, met name de inname van suiker is belastend.
Hoe komt dit?
Suiker is een stof die de bloedsuikerspiegel snel doet stijgen. Een voortdurende toevoer van suiker zorgt voor hoge bloedsuikerpieken waardoor er veel insuline nodig is om de bloedsuikerspiegel te reguleren. Na verloop van tijd zal de alvleesklier (pancreas) insuline `op voorraad` gaan maken. Het gevolg hier van is een zeer sterke daling van de bloedsuikerspiegel. Er ontstaat als het ware een noodsituatie, een fysieke stress. Het vecht-vlucht mechanisme gaat in werking. Dit betekent dat het lichaam adrenaline gaat afgeven. We willen vechten of vluchten, maar…….. we mogen niet bewegen……….. we moeten stil zitten in de schoolbank!
De vrijgekomen adrenaline activeert het sympathische zenuwstelsel. Dit zorgt voor:
- Verhoogde alertheid
- Voldoende energie om te vluchten
- Je kunt niet vluchten, je wilt bewegen, maar op school zit je `stil`.
- Energie gaat naar vechten en hyperactief gedrag.
Brein Balans oefeningen zorgen voor meer rust.
Onderstaande oefeningen zorgen voor een balans tussen en een goede samenwerking van beide hersenhelften.
`Pinkelen`
Tik met de duim beurtelings de wijsvinger, de middelvinger, de ringvinger, de pink, de ringvinger, de middelvinger, de wijsvinger aan. Doe deze oefening een aantal keren achter elkaar met beide handen tegelijk.
`Duimen`
Zet de duim van de rechterhand tegen de wijsvinger en van de linker hand. Zet daarna de duim van de linker hand tegen de wijsvinger van de rechter hand. Herhaal deze procedure een aantal maal.
Wil je ook meer weten over faalangst, ADHD en effecten van voeding op het brein en gedrag?
De opleiding STERKerSTAAN Coach bestaat uit drie modulen:
- STERKerSTAAN faalangsttrainer
- STERKerSTAAN Coach
- Brein voeding, ASS, ADHD enzo …
We bieden de opleiding aan als e-learning maar wel met persoonlijke begeleiding en aandacht voor de student.
Ik wil graag meer weten over de opleiding STERKerSTAAN Coach. Nu met 48% korting meedoen!
Veel zelfvertrouwen!
Anneke Bezem
Marjon Lugthart
